Ракот на црниот дроб е рак со висока стапка на смртност. Ракот на црниот дроб може да се класифицира во два вида. Тој е или примарен, кога ракот на црниот дроб почнува во самиот црн дроб или метастатски, кога ракот се шири во црниот дроб од некој друг дел од телото.
Опис и демографија
Примарен рак на црниот дроб
Примарниот рак на црниот дроб е релативно ретка болест во САД, претставувајќи околу 2% од сите малигноми и 4% од новодијагностицирани случаи на рак. Хепатоцелуларниот карцином (HCC) се вбројува во осумте најчести видови на рак во светот. Тој е сепак, многу повеќе застапен надвор од САД. Застапеноста на HCC кај мажите е најмалку два до три пати поголема отколку кај жените.
ВИДОВИ НА ПРИМАРЕН РАК НА ЦРНИОТ ДРОБ. Кај возрасните, повеќето примарни ракови на црниот дроб припаѓаат на еден од двата вида: хепатоми или хепатоцелуларен карцином (HCC), кои почнуваат во самото ткиво на црниот дроб и холангиоми или холангиокарциноми, што претставуваат ракови кои се развиваат во жолчните канали внатре во црниот дроб. Околу 80% до 90% од примарните ракови на црниот дроб се хепатоми.
Два ретки видови на примарниот рак на црниот дроб се мешано-клеточни тумори и саркоми на Купферовите клетки.
Еден тип на примарен рак на црниот дроб, наречен хепатобластом, обично се јавува кај деца помлади од четири години и на возраст помеѓу 12 и 15 години. За разлика од ракот на црниот дроб кај возрасните, хепатобластомите имаат добра шанса за успешно да се третираат. Приближно 70% од децата со хепатобластоми целосно се излекуваат. Ако туморот е откриен рано, стапката на преживување е над 90%.
Метастатски рак на црниот дроб
Втората голема категорија на рак на црниот дроб, метастатски рак на црниот дроб, е околу 20 пати почеста од примарниот рак на црниот дроб. Бидејќи крвта од сите делови на телото мора да помине низ црниот дроб заради филтрација, клетките на ракот од другите органи и ткива полесно можат да дојдат до црниот дроб, каде што можат да се вгнездат и да прераснат во секундарни тумори. Примарниот рак на дебелото црево, желудникот, панкреасот, ректумот, хранопроводот, ракот на белите дробови или на кожата, најверојатно ќе метастазираат (ќе се прошират) во црниот дроб. Не е невообичаено за метастатскиот рак на црниот дроб да претставува еден од првите забележителни знаци на рак, кој започнал во друг орган. По цирозата на црниот дроб, метастатскиот рак на црниот дроб е најчеста причина за фатални заболувања на црниот дроб.
Причини и симптоми
Фактори на ризик
Точната причина за примарниот рак на црниот дроб се уште не е позната. Кај возрасните, одредени фактори ги ставаат некои поединци во групата на поголем ризик од развој на рак на црниот дроб. Овие фактори вклучуваат:
• машки пол
• возраст над 60 години
• изложеност на супстанци во животната средина кои имаат тенденција да предизвикаат рак (канцерогени). Тука спаѓаат: една супстанца произведена од габа што расте на ориз и кикирики (афлатоксин); ториум диоксид, што беше некогаш користен како контрастна боја за рентгенски снимања на црниот дроб; винил хлорид, што се користи во производството на пластика, пушењето на цигари
• употреба на орални естрогени за контрола на раѓањето
• наследна хемохроматоза. Ова е нарушување кое се карактеризира со ненормално високи нивоа на железо складирано во телото. Тоа често се развива во цироза на црниот дроб
• цироза на црниот дроб. Хепатомите се чини дека се честа компликација на цирозата на црниот дроб. Помеѓу 30% и 70% од пациентите со хепатоми, исто така имаат цироза на црниот дроб. Се проценува дека еден пациент со цироза на црниот дроб има 40 пати поголема можност за развивање на хепатом од едно лице со здрав црн дроб
• изложеност на хепатитис вирусите: Хепатит Б (HBV), Хепатит Ц (HCV), Хепатит Д (HDV) или Хепатит Г (HGV). Се проценува дека 80% од светскиот HCC е поврзан со хронична HBV инфекција. Зголемувањето на HCC инциденцата се смета дека се должи на зголемување на стапките на HBV и HCV инфекција, поради зголемениот сексуален промискуитет и користењето на исти игли при интравенско користење дроги. Поврзаноста на HDV и HGV со HCC е сеуште нејасна.
Симптоми на рак на црниот дроб
Раните симптоми на примарниот, како и на метастатскиот рак на црниот дроб често се нејасни и не се карактеристични за нарушувањата на црниот дроб. Долгиот период помеѓу почетокот на растот на туморот и првите знаци на болеста е главната причината зошто оваа болест има висока стапка на смртност. Во време на дијагнозата, пациентите често се со замор, треска, имаат абдоминална болка и губење на апетитот (анорексија). Тие може да изгледаат ослабени и генерално лошо. Како што туморот се зголемува, се растегнува мембраната околу црниот дроб (капсулата), предизвикувајќи болка во горниот дел на стомакот на десната страна. Болката може да се прошири во грбот и рамото.
Некои пациенти развиваат насобирање на течност, познато како асцит, во абдоминалната празнина. Други може да покажат знаци на крварење во дигестивниот тракт. Покрај тоа, туморот може да ги блокира каналите на црниот дроб или жолчното кесе,
што доведува до жолтица. Кај пациентите со жолтица, белките од очите и кожата може да се пожолтат и урината добива темна боја.
Дијагноза
Физикален преглед
Доколку лекарот се сомнева на рак на црниот дроб, треба да се провери историјата на пациентот за факторите на ризик и да се обрне поголемо внимание на состојбата на абдоменот на пациентот во текот на физичкиот преглед. Маси или грутки во црниот дроб и асцит често може да се почувствува додека пациентот лежи рамно на креветот за испитување. Црниот дроб е обично тешко отечен и кај пациенти со рак на црниот дроб, може да биде болен кога докторот притиска на него. Во некои случаи, слезената на пациентот е исто така зголемена. Лекарот може да биде во можност да слушне абнормален звук (шум) или триење ако тој користи стетоскоп за да ги слушне крвните садови кои се наоѓаат во близината на црниот дроб. Шумот е предизвикан од притисокот на туморот врз крвните садови.
Лабораториски тестови
Помеѓу 50% и 75% од пациентите со примарен рак на црниот дроб имаат абнормално високи серумските нивоа на одреден протеин (алфа-фетопротеин или AFP) во крвта. Тестот за AFP, сепак не може да се користи сам по себе за да се потврди дијагнозата на рак на црниот дроб, бидејќи цирозата или хроничниот хепатит, исто така, може да произведат високи нивоа на алфа-фетопротеин. Тестови за алкална фосфатаза, билирубин, млечна дехидрогеназа и други хемикалии, укажуваат на тоа дека црниот дроб не функционира нормално.
Околу 75% од пациентите со рак на црниот дроб покажуваат знаци за хепатитис инфекција. Повторно, абнормалните функционални тестови на црниот дроб не се специфични за ракот на црниот дроб.
Imaging испитувања
Imaging испитувања се корисни за лоцирање на специфични области на абнормално ткиво во црниот дроб. Тумори на црниот дроб мали колку лешник сега може да се откријат со ултразвук или компјутеризирана томографија (КТ скен). Imaging испитувањата, сепак не можат да направат разлика помеѓу хепатом и други абнормални маси или грутки на ткивото (јазли) во црниот дроб.
Примерок од ткивото на црниот дроб, односно биопсија, е потребно за да се направи дефинитивна дијагноза на примарниот рак на црниот дроб. CT или ултразвук може да се користат за насочување на лекарот во изборот на најдобрата локација за добивање примерок за биопсија.
Рентгенска снимка на градниот кош може да се користи за да се види дали туморот во црниот дроб е примарен или метастазирал од примарен тумор во белите дробови.
Биопсија на црниот дроб
Биопсија на црниот дроб се користи за да се обезбеди дефинитивна дијагноза на рак на црниот дроб. Еден примерок од црниот дроб или ткивна течност се отстранува со тенка игла и се проверува под микроскоп за присуство на канцерски клетки. Кај околу 70% од случаите, биопсијата е позитивна на рак. Во повеќето случаи, постои мал ризик за пациентот заради самата постапка на биопсија. Кај околу 0,4% од случаите, пациентот развива фатални крварења од биопсијата, бидејќи некои тумори се снабдуваат со голем број на крвни садови и крвавењето е многу лесно.
Лапароскопија
Лекарот, исто така, можат да изврши лапароскопија за да му помогне во поставувањето на дијагнозата на рак на црниот дроб. Прво, лекарот прави мало засечување во стомакот на пациентот и внесува мала, осветлена цевка наречена лапароскоп за да ја види областа. Мало парче ткиво на црниот дроб се отстранува и се испитува под микроскоп за присуство на канцерски клетки.
Третман
Третманот на ракот на црниот дроб се базира на неколку фактори, вклучувајќи го и видот на ракот (примарен или метастатски); стадиумот (почетен или напреднат); локацијата на другите примарни видови на рак или метастази во телото на пациентот; возраста на пациентот; други коегзистирачки болести, вклучувајќи ги и цирозата на црниот дроб.
За голем број пациенти, третманот на ракот на црниот дроб е првенствено наменет за ублажување на болката предизвикана од ракот, но не може да го излекува.
Хирургија
Само неколку видови на рак на црниот дроб кај возрасните може да се излечат со хируршка интервенција, бидејќи тие се обично премногу напреднати во времето кога се откриени. Ако ракот се содржи во еден лобус на црниот дроб и ако пациентот нема цироза на црниот дроб, жолтица или асцит, хирургијата е најдобрата опција за третман. Пациенти кај кои може целиот тумор да биде отстранет имаат најголеми шанси за опреживување. За жал, само околу 5% од пациентите со метастатски рак (од примарни тумори во дебелото црево или ректумот) спаѓаат во оваа група. Ако целиот видлив тумор биде отстранет, околу 25% од пациентите ќе бидат излечени. Операцијата која се изведува се вика парцијална хепатектомија или делумно отстранување на црниот дроб. Хирургот ќе ги отстрани целиот лобус на црниот дроб (лобектомија) или ќе ја отсече областа околу туморот (клинеста ресекција).
Хемотерапијата
Некои пациенти со метастатски рак на црниот дроб може да имаат продолжување на нивните животи за неколку месеци со помош на хемотерапија, иако излекувањето не е можно. Ако туморот не може да се отстрани со хируршка интервенција, цевка (катетер) може да се стави во главната артерија на црниот дроб и може да се инсталира имплантибилна инфузиона пумпа. Пумпата овозможува многу повисоки концентрации на цитостатикот да се спроведат во туморот отколку што е можно со хемотерапија дадена преку крвотокот. Лекот кој се користи за терапија со инфузиона пумпа обично е floxuridine (FUDR), даден во 14-дневен период неизменично со 14-дневна пауза. Системската хемотерапија исто така може да се користи за лекување на ракот на црниот дроб. Лекови кои обично се користат се 5–fluorouracil или methotrexate. Системска хемотерапија сепак, значително не влијае на продолжувањето на времето на преживување на пациентот.
Терапија со зрачење
Употребата на радиотерапија кај ракот на црниот дроб се користи само за краткорочно ослободување од некои од симптомите. Ракот на црниот дроб не е осетлив на зрачење и радиотерапијата нема да го продолжи животот на пациентот.
Трансплантација на црн дроб
Отстранување на целиот црн дроб (тотална хепатектомија) и трансплантација на црниот дроб може да се користат за лекување на рак на црниот дроб. Сепак, постои висок ризик од повторување на туморот и метастази по трансплантацијата.
Други терапии
• емболизација на хепаталната артерија со хемотерапија (хемоемболизација)
• алкохолна аблација преку ултразвук-водена перкутана инјекција
• ултразвук-водена криоаблација.
• имунотерапија со моноклонални антитела тагирани со цитотоксични агенси
• генска терапија со ретровирусни вектори кои содржат гени кои експресираат цитотоксични агенси.
Прогнозата
Ракот на црниот дроб има многу лоша прогноза поради тоа што често не се дијагностицира додека не метастазирал. Помалку од 10% од пациентите преживуваат три години по првичната дијагноза; целокупната петгодишна стапка на преживување кај пациенти со хепатоми е околу 4%. Повеќето пациенти со примарен рак на црниот дроб умираат во рок од неколку месеци од поставување на дијагнозата. Пациентите со рак на црниот дроб кој метастазирал од ракот на дебелото црево живеат малку подолго од оние чиј рак се проширил од ракот во желудникот или панкреасот.
Превенција
Не постојат корисни стратегии во моментов за спречување на метастатскиот рак на црниот дроб. Примарниот рак на црниот дроб, сепак во 75% до 80% можат да бидат спречени. Сегашните стратегии се фокусираат на масовно вакцинирање за Хепатит Б, ран третман на наследната хемохроматоза (метаболно растројство) и скрининг на високо ризични пациенти со алфа-фетопротеин тестирање и ултразвучни прегледи. Начин на живот кој може да се менува со цел да се спречи рак на црниот дроб вклучува избегнување на изложеност на токсични хемикалии и габи од храната кои произведуваат афлатоксин.
Најбитно е сепак, избегнување на алкохол и дрога. Злоупотребата на алкохол е одговорна за 60% до 75% од случаите на цироза на црниот дроб, кој е главен фактор на ризик за евентуален развој на примарниот рак на црниот дроб. Хепатитот е распространета болест меѓу интравенските корисници на дрога.
16 коментари
Zdravo bi bila blagodarna dokolku mi odgovorite se raboti za mojot tatko pred dva dena dozan deka ima ciroza na crniot drob preku proverka na krv ima bolki vo stomahot i zolt e na liceto apetitot mu e namalen i poduen vo stomahot me intersira dali kako moze da se lekuva i dali taa bolest e zagrzuvacka i vo koja mreka se razviva i dali ja ima vo fazi ili se siri premnogu brzo pozdrav
zdravo bi bila blagodarna da kazite kakov trerman treba za MC VO CRNIOT DROB
. PRED NEKOLKU DENA SE OTKRI IMAse MELANOM VO PREDEElotT NA GRADITE
sega o snimkite se dokaza deka ima mc i limfni zlezdi vo aksilite kako da se pomogni
pred vreme blagodarni
Zdravo, ke bidam blagodaren dokolku mi odgovorite, brat mi imase tumor na edniot testis, bese izvrsen hiruski zafat pri sto istiot so se kanalce bese otstranet, rezultatite od pataloskoto ispituvanje pokaza deka tumorot e maliden i prosiren vo limfni zlezdi, posle KT skenot bese dijagnosticiran metastazen tumor vo crniot drob so dimenzi od 1,2sm, dokolku moze nekoi soveti i dali so hemoterapija moze da se izlekuva ili se raboti za prodolzuvanje na zivotot samo?
Odnapred blagodaram, pozdrav
Moze li da mi odgovorite dali se lekuva rakot na crniot drob..? i dali hemoterapijata ke pomogne da se izlekuva ili go prodozuva zivotot samo za nekolku meseci?dali ima nekoj tretmani tuka ili vo stranstvo koj mozat da go izlecat rakot na crniot drob ili dali moze da se izlekuva so prirodni raboti koj imaat vitamini ve molam da mi odgovorite Vi blagodaram odnaped.
Поздрав,
Ќе бидам многу благодарна ако ми го разјасните ова:
Пред две месеци заминав во странство и го одтавив татко ми добар, ми јавија дека не е добар со здравјето и ја одма де врстив. Не можев да верувам во сто се претворил татко ми,јас го викав мечка, јак 2м,100кг маж во што се претворил.Не можев да веувам, не сакав да верувам.
Докторот ми кажа дека имал рак во дебелото црево и пред 5дена се оперираше но тој ми кажа дека и други органи му се инфектирани и има метастаза во црниот дроб.Значи црниот дроб му е тотано уништен “решето-како што кажа
Тој”!
Сега ако можете да ми објасните дали се лекува тоа, колку е ризично за живот.
Ништо не разбирам:(
Dobar den pocituvani
sakam da Vi postavam edno prasanje.
majka mi napravi eho na vnatresni oragani i i pronajdoa cista na crniot drob vo velicina od 16mm. Sakam da mi odgovorite dali e mozno nekakvo lekuvanje i dali bi mozelo da ima pozitivni rezultati.
p.s. zakazano povtorno eho na crniot drob za dve nedeli
Vi blagodaram
Здраво ќе ви бидам благодарна доколку ми одговорите. Мојот сопруг има хемангион на црниот дроб кој изнесува 12цм. Едни доктори му кажуваат дека треба да се оперира, а пак други да го остави нештото како што е. Ве молам з анекој совет. Ви благодарам
Zdravo!Bi sakala da prasam okolu cista na crniot drob.Na sestra mi pri EHO pregled i otkrija cista na crniot drob so toa sto i rekoa samo da se sledi da ne se cepka voopsto.Me interesira dali moze da prerasne vo maligno zaboluvanje ili moze nekako da se intervenira? pozdrav ,Vi Blagodaram.
Zdravo denes snimav so eho i imase nesto belo oko 15sm doktorot mi kaza moze da e beleg od infekcija utre ce proveruvam krv dali so proverka na krv moze da se vidi ili kako.
ve molam da mi kazete name eho e ustanoveno rak metastaziran malku nadole krvna slika odlicna od bilirubini of ast I salt sve e mirno serdimentacija kako name bebe a se raboti za 65 godisna zena znaci dali se raboti za rak na crniot drob ili e mozno od drugi organi da se metastazite a napravivme i gassdtroskopija i se e super be molam kazete mi pozdrav blagodaram
Zdravo pocituvani.majka mi napravi snimki na vnatresnite organi i se pronajdeni dve cisti na crniot drob.Sakam da mi kazete dali e mozno lekuvanje i dali bi mozelo da ima pozitivni rezultati zakazano i e snimanje za edna nedela.Taa ima i parkinsova bolest veke celi deset god odnapred vi blagodaram.
imam rak na crniot drob vo sestiot lobus,zafatena e I glavnata arterija vo dolzins od cetiri dm.moze li operacija ili dt.lekuvanje.
kako se lekuva rak na crniot drob vo sestiot lobus zafatena e I glavnata srterija vo dolzina od sest sm.I vo obem e namalena na 50% od normalniot obem.moze li so operacija ili dr.nacin.
ve molam odgovorete mi sto ponatamu
pri pregled najdeni se tri cisti na crniot drob(prethodno pred 1,1/2 godina operirana e od rak na debelo crevo)
ZENSKI POL,STAROST 53 GOD
zdr se raboti za zenska osoba 53 god operirana e od rak na debelo crevo pred ednaipol god snimkite okolu toa e se ok ali sega nekade kolku 2 prsta ima izrasnato na crniot drob i predlozija terapii moze li nekakov odgovor okolu toa tnx odnapred…
Zdravo
Bi sakal prvo da se pozalam a potpa i da pobaram sovet
Pred 10 godini e dijagnosticiran hemangiom na crn drob kaj majka mii tuka zgasnaa site istrazuvanka i interesiranja za majka mi da se izleci od strana na lekarite kako od drzavna bolnica skopje taka i od maticniot lekar na majka mi
So pomos na nekoi lekovi i melemi eve ja seuste e ziva ,no pred 3 meseci pocna da se zali deeka premnogu brgu se zamoruva i ne moze nisto i da podigne nit raboti ja odnesov kaj maticniot lekar i mi rece eve ti upat za gastro u skopska drzavna bolnica
Otidovme tamu i ni dadoa kup upati za analizi sto da se pravat tumor markeri negativni pa zakazaa za uste kimpjuterska tomografija i mamografija da se pravi i ni kazaa ke vi se javime koga ke ima sloboden termin.
Poninaa 2 meseci od togas sostojbata se vlosuva i ja ja nosam privatno za kompjuterska tomografija na abdomen kade doktorot veli 99%sum sigiren deka e rak so 5 zarista ili metastazi duri mi pokaza na kompjuterot kako bilo a kako trebalo da bide no veli 1%nesiguren sum posto zenava si ima normalna boja na koza i ne e oslabena a baska i tumor markeri se negativni
Odime za skopje sledniot den i ni davaat da pravi pak analiza na krv za tumor marker koj pak izleze negativenza da sledu potoa biopsija na crn drob
Napravija biopsija na zivo bez nikakva opivka sramno za drzavava a posramno i za doktorite koi ne se od majka rodeni i veke sledniot den i se javi hematom ili modrinka golema ko raka ispod papokot za koj velat od tamu deka ne e poradi niv i ne im e gajle od sto e bidejki denta po biopsija bese pustena doma
Rekoa rezultati od 5 do 10 dena se cekaati da se javuvam da prasam za rezultati
Pominaa 7 dena i vikam ajde da prasam moze za nekoe cudo ke se gotovi.
Zvonam na telefonot i prasuvam dali se gotovi rezultatite i mi vika zenskata na telefonot utrovo stignaa rezultatite denes ili utre treba doktorot da gi pogledne da postavi dijagnoza taka da za 2 dena javete se da vidime da gi zemete.
Se javuvam posle 2 dena i mi vika ne se gotovi rezultatite uste treba da se odjavi od bolnica majka vi pa togas da gi zemete rezultatite na sto odgovoriv da dojdam i da ja odjavan posto ionaka 9 dena veke si e doma kaj mene, no mi odgovara ne gospodine koga ke vide se gotovo togas ke dojdete da gi zemete posto doktorot treba otpusna lista da dade
Eve 3 nedeli pominaa zvonam recisi sekoj den bar da im zdosadam za da gi dadat veke rezultatite no mi veĺat sega deka voopsto ne se ni stasani rezultatite.
Videte majka mi e penzioner korisnik na semejna penzija i e pomala stavka sto znaci ne treba da plaka bolnicki troskovi pa so ova vlecat pari od fondot neli
Se nadevam ima gospod koj gleda pa i niv ke gi stavi na lista na cekanje na rezultati kako mene za svoite najbliski bar da vidat kako e cuvstvoto da cekas rezultat od koj zavisi zivotot na najbliskite a nekoj idiot da se majtapi na tvoja smetka i da ne ti gi dava rezultatite za da bi povlekle sto pojke pari od fondot
Se sramam sto sum makedonec
Dajte bar sovet nekoj sto da pravam posto kako odminuvaat denovive se poloso mi e mene od strav deka ke ja izgubam majka mi po dijagnosticiranjeto na kompjuterska tomografija kaj rekoa deka do 6 meseci maksimum ke zivee
Inaku hematomot pod papokot i po 3 nedeli seuste go ima a nikoj ne saka da snosi odgovornost od sto e i kako da se pomogne
Vi blagodaram za vremeto odvoeno i se nadevam ke dobijam nekoj korisen sovet